1. Phạm vi kiến thức môn Ngữ Văn lớp 9 trong đề thi tuyển sinh 10 Hà Nội, HCM

Nội dung ôn thi gồm 3 phần kiến thức trọng tâm: Phần Tiếng Việt; phần làm văn nghị luận xã hội và cuối cùng là nghị luận về tác phẩm văn học.

- Đối với nội dung Tiếng Việt

Đề thi sẽ đề cập đến các vấn đề như phân tích các biện pháp nghệ thuật trong một đoạn văn, thơ ngắn (ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, nhân hóa hay liệt kê); các phương châm hội thoại, thuật ngữ (phương châm về lượng, về chất, quan hệ, cách thức, lịch sự); thuật ngữ, khởi điểm; nội dung về các thành phần biệt lập, liên kết câu và đoạn văn; phân biệt nghĩa tường minh (thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu) và nghĩa hàm ý (không được diễn đạt trực tiếp nhưng có thể suy ra từ những thông báo). Bên cạnh đó, gia sư môn Văn lớp 9 luôn nhắc nhở học sinh phải nắm rõ nội dung về các tác giả, tác phẩm và bối cảnh sáng tác để ghi trọn từ 1 đến 1,5 điểm ngay từ phần đầu.

- Đối với phần làm văn nghị luận xã hội

Đề văn nghị luận xã hội những năm gần đây tương đối mở rộng, kiến thức được học trên trường lớp là không đủ để học sinh vận dụng trong bài tập này. Để đạt được điểm cao, yêu cầu học sinh có nguồn thông tin về cuộc sống, xã hội phong phú, đa dạng. Gia sư thường áp dụng cách dạy văn lớp 9 bằng nhiều phương tiện và cách thức khác nhau, khuyến khích học sinh đọc, đưa ra nhận định, đánh giá về vấn đề một cách khách quan, dưới nhiều góc độ, thay vì đi quá sâu, chi tiết vào một đề bài, luyện viết các câu, các ý cụ thể.

Mỗi buổi học, gia sư thường dành 20 phút cuối giờ cùng học sinh bàn luận và lên ý tưởng cho một đề tài theo quy trình các bước: nêu biểu hiện của vấn đề - giải thích tại sao – đưa ra ý kiến nhận định cá nhân (tán thành hay không tán thành) – thay đổi góc nhìn, học sinh có đánh giá như thế nào? Và cuối cùng rút ra bài học hành động cụ thể đối với bản thân. Bên cạnh đó, gia sư môn Văn lớp 9 luôn khuyến khích các bạn đọc nhiều và tự tìm hiểu thông tin trên Internet, báo chí và các trang diễn đàn, blog giúp khai thác sâu hơn về đề bài.

Phạm vi kiến thức môn Ngữ Văn lớp 9 trong đề thi tuyển sinh 10 Hà Nội, HCM

>>> Xem thêm gia sư Văn Hà Nội cho con hiện nay

- Cuối cùng là các tác phẩm văn học thường xuất hiện trong đề thi

Trong chương trình môn Văn lớp 9 có tất cả 21 tác phẩm gồm thơ và truyện ngắn. Chắc chắn rằng, để hoàn thành tốt phần I trong đề thi, học sinh bắt buộc phải ghi nhớ toàn bộ về tên tác phẩm, nội dung chính, tác giả, thời kỳ sáng tác, đối với tác phẩm thơ thì cần học thuộc thơ. Đối với đề bài nghị luận như: phân tích nhân vật, biện pháp nghệ thuật, các bạn nên tập trung vào 14 tác phẩm thường thi nhất dưới đây.

Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ): học sinh cần hiểu rõ ba câu hỏi xâu chuỗi toàn bộ nội dung câu chuyện. Thứ nhất, ý nghĩa ba lời thoại của Vũ Nương kể từ khi bị chồng hiểu lầm cho đến khi nàng tự vẫn. Thứ hai, hình ảnh cái bóng xuất hiện mấy lần trong tác phẩm và ý nghĩa. Cuối cùng, những nguyên nhân nào dẫn đến cái chết của Vũ Nương. Bên cạnh đó, học sinh có thể tìm hiểu thêm về ý nghĩa kỳ ảo trong tác phẩm.

Truyện Kiều (Nguyễn Du): 4 tác phẩm gồm Chị em Thúy Kiều, Cảnh ngày xuân, Kiều ở lầu Ngưng Bích. Nhìn chung, những đề bài khai thác sâu về truyện Kiều thiên liên quan đến giá trị nghệ thuật và tâm lí nhân vật như phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm, phân tích tâm trạng của Kiều qua những câu thơ cụ thể, …

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật): ở mức độ đơn giản, học sinh sẽ phân tích các câu thơ hay một khổ thơ cụ thể, mức độ phức tạp hơn, yêu cầu học sinh so sánh về nét độc đáo, điểm chung của hai tác phẩm, ví dụ như hình ảnh người lính của bài thơ về tiểu đội xe không kính với người lính trong “Đồng chí” – tác giả Chính Hữu.

Đồng chí (Chính Hữu): Ngoài các câu hỏi chiếm từ 1 đến 1,5 điểm về tác giả và hoàn cảnh ra đời, một số câu hỏi nhiều điểm có thể kể đến như phân tích tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời kháng chiến, phân tích hình ảnh người lính qua những câu thơ cụ thể hoặc tại sao tác giả lại đặt tên bài thơ là “Đồng chí”.

Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận): Đây là một tác phẩm mang giọng văn vui tươi, khỏe khoắn khiến khung cảnh lao động của ngư dân làng chài trở nên vô cùng sinh động và nhộn nhịp. Những đề bài mức độ đơn giản liên quan đến phân tích các biện pháp nghệ thuật của bài thơ ví dụ như “hình ảnh buồm trăng là ẩn dụ hay hoán dụ”, phân tích nghệ thuật tu từ cho câu thơ “Cá thu biển Đông như đoàn thoi” hay hàm ý của từ “đông” trong câu thơ trên – tìm hai từ đồng âm khác nghĩa. Ở dạng bài nâng cao, học sinh cần lưu ý các đề như phân tích bài thơ, so sánh khổ thơ đầu và cuối hoặc cảm nhận về vẻ đẹp con người lao động được khắc họa trong bài thơ.

Bếp lửa (Bằng Việt): đối với thế hệ học sinh ngày nay, chắc hẳn hình ảnh bếp lửa ấm cúng bên những kỷ niệm tuổi thơ hạnh phúc và tình yêu ấp iu mà người bà dành cho cháu sẽ thật khó để hình dung và thật xa lạ. Chính vì vậy, gia sư môn Ngữ Văn lớp 9 luôn cố gắng xây dựng khung cảnh tác phẩm và khắc họa tâm trạng nhân vật trong thời kỳ kháng chiến để giúp các bạn có được những cảm xúc chính xác, chân thật nhất. Một số đề bài được xuất hiện thường xuyên như “Vì sao bao lâu rồi, mùi khói của bếp lửa vẫn khiến người cháu có cảm giác – Nghĩ lại tới giờ sống mũi vẫn còn cay” hoặc “Đoạn thơ trên nhắc đến mấy hình ảnh ngọn lửa? Sự khác nhau giữa những ngọn lửa đó là gì?”

Ánh trăng (Nguyễn Duy): bài thơ được sáng tác năm 1978 tại thành phố HCM khi cuộc kháng chiến đã khép lại được 3 năm. Ba năm sống trong thời bình, không phải ai cũng nhớ về những gian khổ và kỷ niệm nghĩa tình trong quá khứ. “Ánh trăng” ra đời từ đó – là lời nhắn nhủ với chính mình phải luôn sống chung thủy nghĩa tình. Khi phân tích bài thơ, học sinh lưu ý đến đề bài so sánh hình ảnh “Trăng” của tác phẩm với bài thơ “Đồng chí” và “Đoàn thuyền đánh cá”

Làng (Kim Lân): đây là một trong những truyện ngắn ấn tượng nhất trong chương trình dạy Văn lớp 9. Tác phẩm khai thác sâu về cốt truyện tâm lý, những thay đổi bên trong nội tâm nhân vật thay vì các biến cố, sự kiện bên ngoài. Đề bài phổ biến và chứa nhiều kiến thức tổng hợp nhất là “phân tích diễn biến tâm trạng ông Hai khi nghe tin nhà và làng mình bị đốt”. Vì vậy, học sinh chỉ cần nắm rõ cách triển khai, các chi tiết trọng tâm là có thể linh hoạt, phản xạ nhanh đối với những đề bài có cùng chủ đề về tác phẩm.

Gia sư Văn lớp 9 cần giúp học sinh nắm được nội dung của các tác phẩm văn học

Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long): một cốt truyện tự sự đơn giản, nhẹ nhàng xoay quanh cuộc gặp gỡ bất ngờ của ông họa sĩ già, cô kỹ sư trẻ với anh thanh niên làm công tác ở trạm khí tượng đã làm nổi bật lên khung cảnh Sapa bình dị và tình người ấm áp, mộc mạc. Tác phẩm này chưa xuất hiện trong các đề thi môn Văn tuyển sinh vào lớp 10 trong nhiều năm liền. Chính vì thế, học sinh càng nên chú ý và ôn tập thật kỹ, đặc biệt là hai đề bài gồm phân tích hình ảnh nhân vật anh thanh niên và yêu cầu đưa ra ý kiến về nhận định của bác lái xe khi giới thiệu anh thanh niên với ông họa sĩ già “anh là người cô độc nhất thế gian”.

Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng): tác phẩm có tần suất xuất hiện trong đề thi ngữ văn vào 10 cao nhất tại sở giáo dục đào tạo các tỉnh và thành phố. Hai đề bài truyền thống, cơ bản nhất là phân tích diễn biến tâm lý của bé Thu và ông Sáu. Đối với đề bài mở rộng, học sinh cần liên hệ nâng cao với đời sống, xã hội ví dụ như đề bài “suy nghĩ về đời sống và tình cảm gia đình trong chiến tranh qua tác phẩm chiếc lược ngà, liên hệ và so sánh sự khác biệt với cuộc sống gia đình người Việt hiện nay”

Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải): bài thơ được xây dựng với rất nhiều biện pháp nghệ thuật gồm điệp từ, ẩn dụ, nghĩa gốc nghĩa chuyển, gia sư môn Văn lớp 9 sẽ lưu ý những bẫy mà học sinh dễ gặp phải. Đối với bài văn nghị luận, ngoài các đề bài về phân tích hình ảnh mùa xuân, các bạn cần lưu ý thêm về những tâm nguyện, mong muốn của nhà thơ đi cùng tình cảm thiêng liêng về đất nước, con người.

Viếng lăng Bác (Viễn Phương): ngoài những câu hỏi thường gặp như viết tiếp những dòng còn lại của khổ thơ, nêu hoàn cảnh sáng tác, chỉ ra các biện pháp nghệ thuật tu từ hay cảm nhận về một khổ thơ cụ thể, gia sư môn Văn lớp 9 còn mở rộng, liên hệ so sánh giữa hình ảnh “mặt trời” với bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn ngủ trên lưng mẹ” – Nguyễn Khoa Điềm hoặc khát vọng trở thành con chim hót, nhành hoa của Viễn Phương với Thanh Hải trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.

Sang thu (Hữu Thỉnh): bài thơ được nhiều học sinh yêu thích nhất trong chương trình Ngữ Văn lớp 9 và cũng xuất hiện trong đề thi môn Ngữ Văn vào lớp 10 tại Hà Nội năm 2019 và chuyên đại học Sư Phạm 2016. Những biện pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ và đặc biệt là tài chơi chữ của Hữu Thỉnh luôn là đề tài được nhắc đến nhiều nhất. Vì thế, học sinh cần chú ý khai thác thật kỹ để giúp bài viết có chiều sâu, tránh lan man.

Tác phẩm cuối cùng là những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê: câu chuyện về ba nữ thanh niên xung phong Phương Định, Nho và chị Thao hồn nhiên, mơ mộng và rất quả cảm. Một trong những đề bài tổng hợp bao quát nhất chính là phân tích những nét chung và nét riêng của ba cô gái trong truyện, bên cạnh đó, để đi sâu và chi tiết hơn, đề bài có thể yêu cầu học sinh khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của người thanh niên Hà Nội qua hình ảnh Phương Định gan dạ, dũng cảm.

Trên đây là toàn bộ nội dung ôn thi tuyển sinh môn Ngữ Văn lớp 10 mà Trí Tuệ 24h đã tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu uy tín của sở giáo dục và đào tạo Hà Nội & Tp. HCM. Phụ huynh và học sinh hãy tham khảo để xây dựng lộ trình ôn thi thật phù hợp, đảm bảo về số lượng và yêu cầu về kiến thức cần ôn luyện. Do hạn chế về mặt không gian và thời gian trên lớp, vì vậy, học sinh nên lựa chọn học thêm gia sư môn Ngữ Văn lớp 9 tại nhà để dạy kèm chi tiết, bám sát vào khả năng tiếp thu, trình độ của bản thân và đặt ra những mục tiêu phấn đấu phù hợp về năng lực.

Gia sư dạy kèm Văn lớp 9 sẽ có phương pháp giảng dạy phù hợp với khả năng của học sinh

>>> Xem thêm: Danh sách trung tâm gia sư Hà Nội uy tín nhất hiện nay

2. Gia sư dạy Văn lớp 9 cho con ôn thi vào 10

Kì thi trung học phổ thông vào 10 là một kì thi vô cùng quan trọng của các bạn học sinh lớp 9, nhiều khi kì thi 9 vào 10 còn được xem là kì thi sống còn đối với từng thí sinh. Nên tâm lí lo lắng và áp lực đối với từng bạn học sinh là điều không thể tránh khỏi. Mặt khác, kì thi này còn là kì thi đánh giá năng lực của các bạn học sinh nên đề thi là tổng hợp tất cả các loại kiến thức bao gồm: nghị luận xã hội, nghị luận văn học, kèm theo đó là một số phần về tiếng việt.

Trước mắt để có thể an tâm hơn về kì thi thì chúng tôi những gia sư Văn lớp 9 có thể đưa ra một cấu trúc đề thi cho môn ngữ văn 9 vào 10. Nói về cấu trúc đề thi lớp 9 vào 10 thì cấu trúc đề thi thường do quy định của các sở giáo dục và đào tạo nhưng nó có nét tương tự giống nhau.

3. Gia sư môn Ngữ Văn lớp 9 chỉ ra 3 lỗi sai mà học sinh thường mắc phải khi làm bài

- Phân bổ sai thời gian

Đây là lỗi điển hình của các thí sinh. Khi gặp những câu hỏi quen thuộc, theo mạch cảm xúc, học sinh bị viết quá đà vì thế các câu hỏi còn lại bị thiếu thời gian làm bài, viết sơ sài và bị thiếu ý. Lời khuyên trung tâm dành cho các bạn: “Đối với những câu dễ, ít điểm, hãy viết ngắn gọn, xúc tích những ý chính; với những câu nhiều điểm hơn, các bạn sẽ thoải mái về thời gian, có thể viết theo cảm xúc”.

- Vội vàng viết bài khi chưa đọc kỹ đề

Học sinh thường bỏ qua những chi tiết rất nhỏ trong đề và vội vàng viết bài, đến khi phát hiện ra thì thời gian lại không cho phép. Ví dụ như đề bài yêu cầu viết văn quy nạp lại viết thành tổng hợp, yêu cầu viết đoạn văn biểu cảm thì lại kể chuyện, …

- Bài viết ít dẫn chứng và thiếu mạch lạc

Nhiều học sinh có thói quen đề bài hỏi gì – trả lời đấy, rất ngắn gọn mà thiếu diễn giải, phân tích khiến câu văn cụt ngủn, thiếu thành phần chủ ngữ - vị ngữ. Đặc biệt với bài viết nghị luận về tác phẩm văn học, giáo viên yêu cầu cao về những dẫn chứng trích dẫn từ văn bản, nhưng học sinh thường không nhớ chính xác hoặc viết theo ý tái hiện, điều này sẽ là một điểm trừ cho bài làm. Để cách viết được mạch lạc và có tính thuyết phục cao, học sinh nên đưa ra những luận điểm và dẫn chứng chọn lọc, phù hợp với văn cảnh đang nói đến trong bài.

Gia sư môn Ngữ Văn lớp 9 chỉ ra 3 lỗi sai mà học sinh thường mắc phải khi làm bài